Met het gemeentelijke takenpakket is een begroting gemoeid met een uitgavenniveau primitieve begroting 2017 van 80,2 miljoen. Dit takenpakket is zeer divers en de mate van beïnvloedbaarheid c.q. de inhoudelijke en financiële beleidsruimte voor het gemeentebestuur verschilt per onderdeel. Uiteraard zijn aan de uitvoering van dit takenpakket risico’s verbonden, maar in samenhang met de andere genoemde pijlers van duurzaam financieel beleid zijn deze risico’s voor het bestaande takenpakket beheersbaar en goed te managen.
Hierna volgt een opsomming van de normale risico’s:
Garantstellingen
De gemeente Aalsmeer staat bij een aantal financiële instellingen garant voor hypothecaire leningen van woningbouwverenigingen. In totaal betreft het een bedrag van ruim € 21 miljoen. Het gaat hier om oude regelingen die niet onder de WSW vallen en op grond waarvan de gemeente borg staat voor leningen van de woningbouwcorporatie.
Voor GPA staat de gemeente Aalsmeer garant tot een bedrag van maximaal € 50 miljoen.
Met ingang van 1 juli 2015 is voor FC Aalsmeer een de borgstelling verleend. De garantiestelling bedraagt op dit moment nog ruim € 135.000 voor de investering in een kantine.
Bouwleges
De inkomsten uit bouwleges worden bepaald door de bouwactiviteiten binnen de gemeente. De geraamde inkomsten voor bouwleges zijn gebaseerd op de meerjarige planning van bouwactiviteiten. De realisatie kan van de planning afwijken zodat de inkomsten in een jaar afwijken van de begrote inkomsten, zowel in positieve als negatieve zin.
Bestemmingsplan- en handhavingsprocedures
De kans is altijd aanwezig dat de gemeente aangesproken wordt in het kader van bestemmingsplan- en handhavingsprocedures en dergelijke. De gemeente krijgt te maken met bezwaren, rechtsprocedures en schade aansprakelijkstelling.
Economische ontwikkeling
De gemeentelijke inkomsten zijn afhankelijk van de economische ontwikkelingen. Een verandering in de economische ontwikkeling heeft via de uitkering uit het gemeentefonds, belastinginkomsten van bedrijven, bouwleges, bouwgrondexploitaties en dividendinkomsten een effect op de begroting Aalsmeer.
Open einde regelingen
Onder de gemeentelijke taken valt een aantal regelingen met een open einde. Dat betekent dat de gemeente verplicht is om in middelen te voorzien als mensen hier wettelijk recht op hebben, ook al staan hier beperkte inkomsten tegenover. In de begroting wordt jaarlijks een inschatting gemaakt van de benodigde middelen.
Gemeentefonds
Met een omvang van afgerond € 30 miljoen is de uitkering gemeentefonds verreweg het belangrijkste structurele algemene dekkingsmiddel van de gemeente. De hoogte en ontwikkeling van de uitkering gemeentefonds wordt bepaald via de ontwikkelingen van de Rijksbegroting (samen trap op trap af) en is voor gemeenten niet beïnvloedbaar. In de bestaande meerjarenramingen van het rijk is een oplopende "opschalingskorting" tot en met 2025 opgenomen. Dit is een efficiency korting die op voorhand het gemeentefonds kort uitgaande van voordelen die gemeenten door schaalvergroting zouden kunnen verkrijgen. Naast de omvang van het gemeentefonds is ook de verdeling van belang. Periodiek worden delen van het Gemeentefonds herijkt.
Beheer Burgemeester Kasteleinweg (oude N201, nu N196)
De Provincie Noord-Holland (PNH) heeft het dagelijks onderhoud van de N196 per 1 april 2016 overgedragen. De status van provinciale weg is daarmee komen te vervallen. Het definitieve eigendom van de weg wordt overgedragen, nadat de herinrichting van de weg en de aanleg van de busbaan hebben plaatsgevonden (verwachting 2020 gereed). De busbaan blijft in eigendom en beheer van de PNH. De bijdrage van PNH aan de gemeente Aalsmeer, voor het achterstallig onderhoud bedraagt € 875.000 en dit bedrag is in 2016 uitbetaald. Aan dit bedrag zijn voorwaarden verbonden over het bestedingsdoel.
De tijdelijke onderhoudskosten tot aan de afronding van de herinrichting van de Burgemeester Kasteleinweg, zijn opgenomen binnen de totale kosten van deze herinrichting. Op 7 juli 2016 is voor het totale project inclusief het beheer en onderhoud tot en met de herinrichting een totaal krediet van € 5,1 miljoen ter beschikking gesteld. De planning is dat de werkzaamheden in 2018 starten en in 2020 worden afgerond. De structurele onderhoudskosten van de nieuw ingerichte Burgemeester Kasteleinweg moeten in de meerjarenbegroting vanaf 2020 worden ingepast.
Vennootschapsbelasting gemeenten
Op basis van de verrichte analyse is het standpunt ingenomen dat geen sprake is van vennootschapsbelastingplichtige activiteiten over het boekjaar 2016. De gemeente heeft alle grootboeknummers in combinatie met de kostensoort geclusterd en getoetst. Om de risico’s te beheren is afstemming gezocht met de Belastingdienst over de cluster "grondbedrijf" inclusief de grondbeheergrex Greenpark Aalsmeer. De gemeente heeft daarnaast nog een beperkt risico omtrent de landelijke discussie. Voor 2017 geldt voorlopig eenzelfde standpunt, dit moet echter nog nader onderbouwd worden in 2018, door het opstellen van de afzonderlijke winsttoetsen 2017.
Leges reisdocumenten en rijbewijzen
Van 2015 tot 2019 is er jaarlijks sprake van een lichte afname van het aantal te verstrekken reisdocumenten. In 2014 is wettelijk bepaald dat de maximale geldigheidsduur van reisdocumenten wordt verhoogd van vijf naar tien jaar. Hierdoor valt er vanaf 2019 een sterke afname te verwachten van het aantal te verstrekken reisdocumenten.
Door de wet REVA (Registratie Eerste Verblijf Adres) verandert vanaf 2019 de functie van de afdeling Burgerzaken van documentenverstrekker naar die van identiteit bewaker. Het juist vaststellen van de identiteit is een rol die vanuit de centrale overheid aan Burgerzaken wordt toebedeeld. Dit ter bestrijding en voorkomen van ID fraude en verstrekken van een foutieve digitale identiteit.
Door invoering van de wet REVA verdubbelt naar verwachting het aantal eerste inschrijvingen en daarmee het aantal adresonderzoeken in front- en backoffice. Het verstrekken van reisdocumenten, rijbewijzen, uittreksels, VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag), etc. neemt drastisch af. De dienstverlening vanuit de klassieke frontoffice, de balies en de daarbij horende dekking door leges, gaat dus sterk teruglopen. De backoffice daarentegen zal naar verwachting een forse extra workload krijgen. De ontwikkelingen op dit terrein en de te nemen -organisatorische- stappen zullen nauwlettend worden gevolgd.
Prestatiegericht financieren Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (ODNZKG)
Sinds 2013 is de gemeente verplicht een aantal uitvoeringstaken op het gebied van de wet Milieubeheer uit te laten voeren door de Omgevingsdienst. De Omgevingsdienst (Omgevingsdienst Noordzeekanaal gebied) is een Gemeenschappelijke Regeling. Jaarlijks wordt een dienstverleningsovereenkomst (DVO) met de ODNZKG afgesloten. De ODNZKG bereidt een nieuwe wijze van financiering van haar taken voor (prestatiegericht financieren). De jaren 2017 en 2018 worden daarbij gebruikt om de nieuwe financieringsystematiek te valideren. In 2018 zal een bestuurlijke oriëntatie plaatsvinden op de afspraken uit 2013.
BTW
Al geruime tijd wordt in de politiek gesproken over de uitbreiding van de btw-sportvrijstelling op grond van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Het Ministerie van Financiën is voornemens om investeringen in sportaccommodaties weer vrij te stellen van btw. De uitbreiding van de btw-sportvrijstelling heeft tot gevolg dat gemeenten betaalde btw niet meer als vooraftrek kunnen terugkrijgen van de belastingdienst. Echter de voorwaarden van de compensatie zijn nog niet bekend, alsmede de nieuwe wettekst en de reikwijdte van de vrijstelling. In de startnota is een reservering gemaakt van € 240 mln om gemeenten en sportverenigingen te compenseren. Of dit voldoende is en hoe en op welk moment dit zal in zal gaan is nog onduidelijk.
Op dit moment doet de belastingdienst navraag bij de ESA over hun BTW positie in relatie tot de gemeente.
Bij verbouwingen aan panden welke zijn bestemd voor de verhuur is de BTW op de investerings- en onderhoudskosten voor de gemeente geen kostenpost als op het moment van ingebruikname van het onroerend goed geopteerd kan worden voor BTW belaste verhuur. Voorwaarde daarbij is dat 90% van de accommodatie BTW belast kan worden verhuurd. Voor de btw geldt een herzieningstermijn waarbinnen deze 90% norm gevolgd moet worden. Indien binnen de herzieningstermijn niet voldaan kan worden aan de 90% norm zal de BTW die in vooraftrek is gebracht gecorrigeerd moeten worden, waardoor een last ontstaat. Het risico van de correctie ligt bij de verhuurder (gemeente).
Wet meldplicht datalekken
Per 1 januari 2016 is de meldplicht datalekken in werking getreden. De meldplicht datalekken vormt een nieuw onderdeel in de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp). Bedrijven en overheden zijn hierdoor verplicht om een datalek te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en mogelijk bij alle getroffen individuen. Vanaf de inwerkingtreding van de meldplicht datalekken heeft de toezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), ook de mogelijkheid om boetes op te leggen tot maximaal € 820.000 per overtreding.
Benodigde risicobuffer normale bedrijfsrisico’s
Er is geen objectieve maatstaf voor het bepalen van de omvang van een incidentele buffer voor de structurele bedrijfsrisico's (m.n. gemeentefonds, beheer en onderhoud van de openbare ruimte en decentralisaties). Conform de nota Reserve- en Risicobeleid Aalsmeer 2015 wordt rekening gehouden met een risicobuffer van 5% van het uitgaven totaal van de gemeente ter dekking van de structurele bedrijfsrisico’s afdoende, overeenkomend met € 4,01 miljoen.
Voor alle duidelijkheid; door inzet van deze buffer kan een eventueel structureel optredend risico geleidelijk worden ingepast in de begroting.